Steeds meer zorgprofessionals krijgen ermee te maken dat hun cliënten/patiënten mogen meelezen in hun dossiers, voortgangsrapportages, behandelplannen etc. Wat zij eerst alleen schreven voor zichzelf en hun collega’s moet nu aangepast worden aan een heel andere lezersgroep. Dat stelt eisen aan de objectiviteit, begrijpelijkheid en nauwkeurigheid van hun taalgebruik. In de afgelopen jaren hebben wij stapels dossiers van honderden zorgprofessionals ingezien. In dit artikel onze bevindingen, samengevat in vijf valkuilen.
In veel dossiers vinden we hele korte zinnen, losse woorden en zinnen zonder onderwerp. Wij noemen dat Whatsapp-taal. ‘Gebeld nam niet op.’ ‘Maakte haar verdrietig, machteloosheid.’ Voor de schrijver zelf en zijn collega’s is dit duidelijk en voor de meelezende cliënt waarschijnlijk ook nog wel. Je kunt het hooguit haastig en onprofessioneel noemen. Maar als een aantal van die korte zinnen achter elkaar staan, komt de begrijpelijkheid in het gedrang. ‘Echtgenoot overleden. Gaat prima met cliënt.’
Een andere valkuil is die van het subjectieve taalgebruik. Als zorgprofessional herken je dat misschien wel; na een gesprek of gebeurtenis interpreteer je wat je gehoord of gezien hebt. Het is ook niet meer dan logisch dat er altijd een mate van subjectiviteit in zorgdossiers te vinden is. Toch kunnen de teksten objectiever worden geschreven dan nu vaak het geval is. ‘Ze was blij.’ ‘Er kwam maar weinig uit.’ ‘Hij onderneemt veel meer.’ Zinnen met minder bijvoeglijke naamwoorden zijn al snel objectiever en geven feitelijk beter weer hoe een patiënt zich voelt of uit.
Geregeld komen we zinnen tegen die passief zijn geschreven. ‘Bezien zal worden of dat lukt.’ ‘Er hoeft niet meer geprikt te worden.’ ‘Werd gezegd dat dat al is opgelost.’ Deze zinnen laten in het midden wie gaat bezien, wie prikt en wie zegt. Grammaticaal zijn ze niet fout, maar als het gevolg van deze zinnen is dat uiteindelijk niemand zich geroepen voelt om te evalueren of ‘dat’ gelukt is en als niet meer is na te gaan wie heeft verklaard dat ‘dat’ al is opgelost, hebben deze aantekeningen niet het gewenste resultaat.
In elk vakgebied kom je jargon en afkortingen tegen. Zo ook in de zorg. Artsen, verpleegkundigen, zorgbegeleiders; ze lijken soms in geheimtaal te praten. ‘Pte gerustgesteld.’ ‘Had weinig defecatie.’ ‘Cliënt para gehad en hem 5 dr. gegeven.’ Voor de schrijver volkomen duidelijk, maar je moet maar net weten dat jij als patiënte die pte bent. En als een familielid van de cliënt het dossier inkijkt, is het de vraag of duidelijk is dat het om een paracetamol en 5 druppels van een bepaald medicijn gaat. Het is een valkuil waar veel zorgprofessionals in trappen. Het is nu eenmaal erg makkelijk om te schrijven vanuit jezelf, vanuit dat wat al bekend is. Je inleven in de lezer is een veel grotere stap.
Medewerkers in de zorg zijn daar over het algemeen niet gaan werken omdat ze zo van schrijven houden. Rapportages schrijven en verslagen maken is dus niet hun grootste hobby. Daarnaast is tijd vaak schaars, waardoor er al snel slordigheidsfouten in de dossiers kruipen. Denk dan bijvoorbeeld aan zinnen die met een punt eindigen, maar zonder spatie of hoofdletter weer doorgaan in een andere zin, woorden die ontbreken of persoonsvormen die vervoegd worden als een voltooid deelwoord. Als een schrijver z’n tekst één keertje extra zou doorlezen, zouden veel van deze fouten er al uit gehaald kunnen worden.
Omdat er steeds meer zorgorganisaties zijn die transparanter met hun dossiers en rapportages omgaan, wordt het letten op de vijf genoemde valkuilen steeds relevanter. Hendrikx Van der Spek biedt daarom zes praktische trainingen aan voor zorgprofessionals. Met trainingen als ‘Goede webteksten voor zorgsites’, ‘Gesprekstechnieken in de zorg’ en ‘Gezonde taal: B1 in de zorg’ brengen we zorginstellingen en hun medewerkers graag een stapje verder in het ontwijken van de valkuilen. Wie weet is een van de trainingen wat voor jou. Kijk eens rond in onze trainingsagenda en voel je vrij om per mail of telefoon (035 623 77 85) te vragen naar de mogelijkheden!
Benieuwd naar de ervaringen van anderen? Bij Koninklijke Visio geven we al meer dan een jaar trainingen in Objectief rapporteren in zorgrapportages.
19 | 02 | 2019 | door: Ave Luth