Je bent knettergek, ontken dat nou maar niet…

Framing is overal. Teksten op reclameborden framen ons in de richting van het product dat we moeten kopen en de gemeente framet de overlast van rioleringswerkzaamheden bij ons in de straat positief: “We verbeteren uw riool deze maand!”. Ook in het politieke debat is men niet vies van een beetje framing. Politici werpen frames op, waarvan ze hopen dat andere politici ze overnemen. Kunnen ze zich daartegen wapenen? Hoe zorgt een politicus ervoor dat hij niet in het frame van een ander stapt? Reframen is in dit geval de beste oplossing.

Ontkennen heeft geen zin

Het frame dat wordt opgeworpen ontkennen is in ieder geval geen optie. Om een frame te ontkennen, kun je namelijk niet anders dan het frame zelf nog een keer benoemen. Op die manier komt het frame zonder dat je dat wilt toch weer onder de aandacht van de luisteraar. Zo probeerde de Amerikaanse president Richard Nixon zich in 1973 te verdedigen toen hij een oplichter (crook) werd genoemd. Hij reageerde met de woorden “I’m not a crook”. Hij stapte daarmee juist in het frame dat hij wilde omzeilen. SGP-politicus Kees van der Staaij maakte een paar jaar geleden dezelfde fout. Toen Geert Wilders minister Ella Vogelaar knettergek noemde, reageerde hij: “Wij maken een minister nooit uit voor knettergek!”

Mee met Wilders

Ook op andere momenten blijkt dat Wilders zijn woorden zorgvuldig kiest en daarmee menig politicus in zijn frame meeneemt. Zo is het woord islamisering niet meer uit onze politiek weg te denken sinds Wilders het woord in navolging van Pim Fortuyn in ons parlement introduceerde. Iedereen die nu tegen Wilders ingaat en ontkent dat Nederland aan het islamiseren is, gaat ongewild mee in zijn frame. Zo diende GroenLinks ooit een wetsvoorstel in omtrent ‘de islamisering van onze maatschappij’. Daarmee droeg GroenLinks bij aan een diepere worteling van het islamiseringsframe van Wilders.

Reframen is de oplossing

Reframen is een beter en sterker wapen tegen framing. Je gaat dan niet mee in het frame dat een ander opwerpt, maar maakt er je eigen frame van. Je kunt de contouren van het frame dat de ander in het gesprek bracht, laten staan, maar verandert de invulling van het frame naar je eigen wensen. Een voorbeeld daarvan zien we in een uitspraak van SP-leider Emile Roemer. Minister-president Mark Rutte onderbouwde zijn bezuinigingsideeën met de volgende oneliner: “We moeten snoeien om te groeien”. Roemer liet het frame staan, maar vulde het met zijn eigen inhoud. Een slim staaltje reframing!

En Ella Vogelaar? Die had het frame van Wilders kunnen reframen door het woord knettergek als iets positiefs te herlabelen. Ze had bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Wanneer u onder knettergek iemand verstaat die ondanks allerlei tegenwerkingen en beledigingen staat voor wat zij zegt en haar opvattingen tot haar laatste snik zal verdedigen, dan ben ik graag knettergek.” Een les voor de volgende keer…

Ave Luth, trainer-adviseur

Tags :

Deel dit :