Duurzaamheid is een van de meest misbruikte woorden van de afgelopen jaren. Het woord vervuilt de mission statements van bedrijven, de websites van de overheid en de richtlijnen voor de bouw. Duurzaamheid is een plakwoord in treurige samenstellingen als duurzaamheidslening, duurzaamheidsfabriek en duurzaamheidsambassadeur. En meestal betekent het helemaal niets.

Het afgelopen jaar stond duurzaamheid in de top-10 van de verkiezing Weg met dat woord! van het Nederlandse Instituut voor Lexicologie. Dat is niet voor niets: het duikt als een joker op in teksten waarin we gemaand worden ons afval te scheiden, ons huis te isoleren en niet te veel vliegreizen te maken. Zie bijvoorbeeld duurzaamdoen: daar krijg je duurzame afvaltips, duurzame energietips, duurzame eettips, duurzame reistips en duurzame kooptips. Dat kan natuurlijk helemaal niet, duurzame afvaltips: de tips zijn niet duurzaam en het afval ook niet, het gaat er om dat je zo min mogelijk afval produceert. Maar zand erover, het is goed bedoeld.

Slimwoner

Duurzame woontips staan ook centraal op de site Slimwoner. Lees en huiver: “Nederland is weer een Slimwoner rijker. Met haar inzending voor de ROCKWOOL Droomzolder-wedstrijd wist Ingrid Kramer uit Warmenhuizen de hoofdprijs – een volledig geïsoleerd zolderdak – in de wacht te slepen. ‘Ik ben superblij met deze prijs: voortaan kan ik heerlijk genieten van mijn comfortabele zolderkamer! De warmwaterkruik kan de deur uit.’”

Zouden de ambtenaren achter Slimwoner echt denken dat er mensen bestaan die zo praten? Dan moeten ze wat vaker buiten komen. Slimwoner krijgt ook de prijs voor het mooiste duurzaamheidsplakwoord: spouwmuurisolatie-inkoopactie. “Met onze collectieve spouwmuurisolatie-inkoopactie wordt isoleren wel heel voordelig!” Opdracht: vertaal deze zin in het Engels, Duits en een derde taal naar keuze.

Samenstellingen

Duurzaamheid is sowieso een heel productief woord als het gaat om samenstellingen. Er is een duurzaamheidsagenda, een duurzaamheids-ambassadeur (Wubbo Ockels, wie anders?) en verschillende gemeenten hebben een duurzaamheidsfonds opgericht. Je kunt een duurzaamheidslening afsluiten om je klimaatdoelstellingen te realiseren (leg dat maar eens uit tijdens een inburgeringscursus). Natuurlijk is er ook een dag van de duurzaamheid (met de onvermijdelijke prinses Laurentien). Greenchoice haakt daar weer op in met de warmetruiendag. Het zou allemaal grappig zijn als je er niet zo moedeloos van werd.

Duurzaam communiceren

Gelukkig kun je ook duurzaam communiceren, aldus het Platform (daar gaat-ie weer) Duurzaam Communiceren:

“Bij echt duurzaam communiceren zijn een beter milieu en betere arbeidsomstandigheden een prettig neveneffect van de aandacht voor mens en maatschappij, in de vorm van duurzame relaties met klanten en medewerkers en een duurzame plaats van de organisatie in de samenleving. Echte duurzame communicatie leidt bovendien tot duurzame winstgevendheid, want alleen dan is een betere toekomst ook een haalbare toekomst.”

Tel eerst het aantal keren dat het woord duurzaam terugkomt, en lees de zin dan nog eens goed. Mooi is dat ‘prettig neveneffect’ in de eerste zin, maar de crux staat in de tweede zin: ‘duurzame winstgevendheid’. Dat is waar het om gaat: de rest is gebakken lucht.