Interrumperen mannen vrouwen altijd? Moeten we nu directeur zeggen of directrice? Gebruiken vrouwen meer woorden als ‘sorry’ en ‘misschien’? Dit soort vragen hebben te maken hebben met de relatie tussen taal en gender.

Bij het bestuderen van taal en gender zijn er twee invalshoeken. Op de eerste plaats kun je kijken naar de taal zelf: seksismen in de Van Dale, aanspreekvorm juffrouw voor ongetrouwde vrouwen, sekseneutrale beroepsbenamingen. Daar gaat dit stukje niet over. Op de tweede plaats, en daar gaat het hier wel over, kun je alledaags taalgebruik van mensen bestuderen: de woorden die ze gebruiken, of ze wel of niet interrumperen, netjes spreken, veel vragen stellen. De aanname is dat mannen het beter doen dan vrouwen. Maar is dat wel zo? Laten we daar eens antwoord op geven!

De feiten: betrokken vs informatief

Het is een feit: Mannen en vrouwen praten verschillend, ze hebben een andere spreekstijl en gebruiken andere woorden. Hierop promoveerde Karen Keune in 2012 aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze concludeerde dat vrouwen over het algemeen een betrokken spreekstijl hebben, met relatief veel werkwoorden en veelvoorkomende woorden. Mannen praten daarentegen informatiever en gebruiken meer zelfstandige naamwoorden en weinig voorkomende woorden.

Mannen doen het beter

Je kunt dit lezen als: mannen wisselen informatie uit en vrouwen maken een praatje, mannen discussiëren en vrouwen kletsen, mannen stralen daadkracht uit en vrouwen kwetsbaarheid, mannen gebruiken hun verstand en vrouwen hun gevoel. Mannen doen het dus beter. Er is zelfs een app (Just Not Sorry in de Google Chrome Appstore) die ervoor zorgt dat vrouwen ‘minder vrouwelijk’ gaan schrijven. Want dat is kennelijk wenselijk.

Vrouwen doen het beter

Je kunt ook zeggen dat vrouwen het beter doen. Er zijn voorbeelden genoeg die laten zien dat dat het geval is. Zo is in de verzekeringswereld het meevoelen met de klant de trend. Bij de schriftelijke afhandeling van schadeclaims zijn zinnen als ‘We begrijpen dat dit vervelend voor u is.’ of ‘Wij realiseren ons dat dit ingrijpend is.’ heel gewoon. De belangrijkste kernwaarde van Nationale-Nederlanden is zelfs ‘We care’. Kan het vrouwelijker?

‘Non-binair’ taalgebruik

Wie is beter? Tsja….deze hele discussie is natuurlijk gekaapt door de verongelijkte feminist en de arrogante macho. Daarom heb ik een voorstel: laten we het niet meer hebben over mannentaal en vrouwentaal. Laten we een strategische keuze maken: in de ene situatie praat ik ‘mannelijk’ en in de andere situatie ‘vrouwelijk’. Met andere woorden: laten we ons gaan gedragen als een non-binaire taalgebruiker, die per situatie het meest effectieve taalgebruik kiest.

Twee mooie voorbeelden zijn er al: de speech van Obama over de wapenwetgeving, waarbij hij als een vrouw zijn emoties de vrije loop liet :

En Hillary Clinton die als een kerel een onbeschofte vragensteller van repliek dient:

Effectief transgender taalgebruik!

Annelies Buurman