Tijdens corona ben je ze misschien wel regelmatig tegengekomen: gesprekspartners die hun beweringen met grote stelligheid brengen. Of zij stellen je een vraag waarbij uit de intonatie al blijkt dat je wel heel dom moet zijn als je het daar niet mee eens bent. Je voelt dat het vast allemaal niet zo klip-en-klaar is als beweerd wordt, maar je komt niet direct op een succesvolle ontkrachting of bruikbare verdedigingsstrategie. Om er dan voor te zorgen dat je niet met een mond vol tanden komt te staan, maar de discussie wellicht toch nog in jouw voordeel kunt laten kantelen, kan onderstaande afweertechniek je vaak goede diensten bewijzen.

Afweren door vragen te stellen

Een prima afweermechanisme is het stellen van vragen tijdens de discussie. Daarmee genereer je tijd voor jezelf om verder na te denken over een gepaste definitieve verdediging of tegenaanval, terwijl je tegenstander bezig is een antwoord te formuleren. Ik bedoel dan niet de klassieke ‘waarom vind je dat’-vraag (hoewel die ook vaak prima te gebruiken is), maar veel meer de volgende, specifieke vertraagvragen:

Vraag om voorbeelden

Een klassieker: ‘Geeft u eens drie voorbeelden waaruit dat blijkt?’ Vaak zal je gesprekspartner daar al de nodige moeite mee hebben, maar het mooie van voorbeelden is dat het vaak vergelijkingen zijn. En vergelijkingen gaan bijna altijd mank, of zijn in ieder geval vaak eenvoudig te betwisten: ‘Maar dat is toch niet te vergelijken met onze situatie?’

Vraag om bewijzen

Laat beweringen, zeker als deze stellig worden geuit, altijd onderbouwen: ‘Waar baseert u dat op? Kunt u die bewering staven? Waar hebt u die wijsheid vandaan?’ Vaak blijken beweringen dan toch helemaal niet zo vanzelfsprekend te zijn.

Vraag om definities

Ook een heel geslaagde vertraagvraag is de vraag om bepaalde begrippen toe te lichten: ‘Wat bedoelt u daar precies mee? Hoe moet ik dat dan voor me zien?’

Dit artikel verscheen eerder in aangepaste versie bij Intermediair.