Vertalen is moeilijk, vooral als de brontaal ver verwijderd is van de doeltaal. Het Chinees met zijn vele karakters is berucht. Zowel westerlingen als Chinezen gaan regelmatig de mist in als ze zonder kennis van zaken een passende vertaling zoeken. Nike is het meest recente slachtoffer.
Speciaal voor het Chinees Nieuwjaar, dit jaar op 8 februari, lanceerde Nike een nieuwe serie sneakers. Op de achterkant ervan staan twee populaire tekens: ‘Fa’ (rijk worden) en ‘Fu’ (geluk). Wie wil dat niet? Maar in combinatie betekenen de beide karakters ‘dik worden’, volgens de Hongkongse krant Mingboa. Op zich niet zo gek: rijk en gelukkig = veel eten = dik worden. Maar het is geen boodschap die de gemiddelde Nike-bezitter zal willen uitdragen.
Zwangerschap beëindigen
Gaat het hier om een westers bedrijf dat een product in China wil verkopen, ook andersom gaat het vaak mis. Language lab signaleert dat verpakkingen en producthandleidingen uit China vaak vertaalfouten bevatten. Een aardig voorbeeld is de verpakking van een afslankband (wie kent hem niet) met de tekst: eliminate women pregnancy and make skin smooth. Dus zoiets als ‘beëindigt de zwangerschap en maakt de huid glad’. Ook hier is het verleidelijk om te proberen de gedachtenkronkels te reconstrueren die tot deze vertaling hebben geleid. Het heeft vast iets te maken met de relatie tussen zwangerschap en een dikke buik.
Spirituele karakters
Veel westerse toeristen vinden Chinese karakters er mooi uitzien. Ze worden geassocieerd met oosterse spiritualiteit. Daarom willen veel toeristen een tattoo met een of meer karakters laten zetten. Maar als je niet weet wat een tattoo betekent, kan het slecht aflopen. Op internet doen veel spreuken en pseudo-wijsheden in het Chinees de ronde. Maar wie die gebruikt voor een tattoo, moet oppassen. De Telegraaf bericht over een man die graag in de karakters ’Leven en laten leven’ op zijn arm wilde zetten. Nu moet hij de rest van zijn leven rondlopen met de tekst ’zoetzure kip’. Maar niet naar China op vakantie gaan dus, of in elk geval lange mouwen dragen.
Duurzaam naar de kloten
Ook dichter bij huis kan het fout gaan. Dat maakte prins (toen nog) Willem-Alexander mee tijdens een toespraak in Mexico over duurzame energie. In die toespraak gaf hij aan dat de wereld snel in actie moet komen. Zijn tekstschrijver had er een mooie Mexicaanse waarschuwing in verwerkt: ‘een slapende garnaal wordt meegenomen door het getij’. Maar voor getij gebruikte hij niet het woord corriente, maar chingada, wat in Mexico ‘naar de kloten gaan’ betekent. De voorlichter van dienst vermeldde nog dat prinses Máxima niet verantwoordelijk was voor de vertaling.