Op 13 juni organiseerden wij een webinar over beeld en tekst in patiëntfolders. In zes stappen gaven we aan hoe je een begrijpelijke patiëntfolder maakt. Kon je niet bij het webinar zijn? Geen zorgen, in dit blog delen we een aantal inzichten met je!

Verschillende perspectieven op patiëntfolders

Tijdens het webinar deelden vier sprekers hun kennis over tekst en beeld in patiëntfolders. Collega’s Julia en Nikki onderzochten hoe beeld en tekst patiëntfolders kunnen verbeteren en deelden hun onderzoeksresultaten. Gastspreker Olchert Vels (animator bij Behandeling Begrepen) deelde zijn kennis over het ontwerpen van afbeeldingen voor patiëntinformatie. En gastspreker Damla Ersöz (taalambassadeur) deelde haar ervaring met teksten voor laaggeletterden. Alle kennis bundelden we in een zes-stappenplan.

Zes stappen naar een begrijpelijke patiëntfolder

1: Zorg voor een begrijpelijke tekst.

Denk na over:

• De inhoud: Welke informatie is relevant voor de lezer en welke informatie is minder relevant? Verplaats je in je lezers en hun kennis(behoeften).
• De structuur: Zorg dat de structuur van je folder duidelijk is. Bijvoorbeeld door je titel en (sub)kopjes zo specifiek mogelijk te maken. Dan is het voor de lezer gelijk duidelijk waar de tekst over gaat. Ook alinea’s zijn belangrijk voor de structuur. Goede alinea’s gaan over één subonderwerp, bevatten verbindingswoorden en beginnen met de belangrijkste zin.
• De vormgeving: Met de juiste vormgeving maak je de tekst beter leesbaar en kun je informatie extra laten opvallen. Voor de leesbaarheid van de folder helpt het om woorden niet af te breken aan het einde van de regel. Zo hoeft de lezer niet het ene deel van een woord te koppelen aan het volgende deel. Om informatie op te laten vallen, kun je belangrijke woorden dikgedrukt te maken of opsommingen in bullet points weergeven.
• De formulering: Gebruik makkelijke woorden, leg vaktermen uit en formuleer korte zinnen. Denk ook na over geruststellende zinnen. De informatie in een patiëntfolder kan namelijk aangrijpend zijn voor de lezer. Verplaats je daarom in de emoties van de lezer en stel diegene waar mogelijk gerust.

2: Bepaal een doel voor de afbeeldingen.

Kijk naar je tekst en denk na over waarom je een afbeelding toe wilt voegen. Als je weet met welk doel je een afbeelding toevoegt, dan weet je namelijk ook beter op welke plek een afbeelding geschikt is. Je kunt verschillende doelen bereiken met een afbeelding: 1) aandacht trekken van de lezer, 2) informatie begrijpelijker maken, 3) bijdragen aan het onthouden van informatie, 4) tevredenheid van de patiënt over de informatievoorziening verhogen, 5) therapietrouw bevorderen en 6) inspelen op de emoties van de patiënt. Als je bijvoorbeeld wilt inspelen op de emoties van de patiënt bij een operatie, dan helpt het om in beeld weer te geven hoe de operatie eruit ziet. Hierdoor kan de patiënt zich beter inbeelden hoe de operatie eruit gaat zien, waarmee je diegene kunt geruststellen.

Weet je niet zeker of jouw afbeelding een doel heeft? Of is op jouw afbeelding iets anders te zien dan wat in de tekst staat? Dan kun je een afbeelding beter weglaten. De kans is te groot dat de afbeelding weinig toevoegt, of zelfs voor verwarring zorgt.

3: Kies het juiste type afbeelding.

Elk type afbeelding heeft zijn eigen voor- en nadelen. Daarom is het belangrijk om te bedenken welk type afbeelding past bij jouw doel. Foto’s zijn bijvoorbeeld zeer realistisch en ideaal om iets concreets te tonen, zoals een route of een MRI-scanner. Daardoor weet een patiënt precies wat deze kan verwachten. Het nadeel van foto’s is echter dat deze vaak te veel details bevatten die afleiden van de boodschap.

Illustraties zijn abstracter. Dat kan handig om complexere onderwerpen minder angstaanjagend te maken, zoals bij een afbeelding van een orgaan. Ze zijn ook eenvoudig aan te passen, maar hiervoor heb je wel een goede illustrator nodig. Iconen hebben het hoogste abstractieniveau. Deze zijn geschikt voor snelle, universele communicatie, zoals een telefoontje dat een telefoonnummer laat opvallen. Minder bekende iconen kunnen echter tot verwarring leiden door verschillende interpretaties. Kortom: een geschikte afbeelding kiezen is altijd maatwerk, afhankelijk van jouw doel!

4: Ontwerp de afbeelding.

Onze gastspreker Olchert gaf de volgende tips voor het ontwerpen van een afbeelding:

• Zorg voor heldere teksten bij de afbeelding. Met een duidelijk bijschrift weet je zeker dat de lezer jouw afbeelding interpreteert zoals jij bedoelt.
• Laat belangrijke onderdelen goed opvallen. Bijvoorbeeld met opvallende kleuren. Of met pijlen.
• Geef context: ook binnen de afbeelding. Laat je een operatie van de slokdarm zien? Laat dan bijvoorbeeld eerst de hele slokdarm (in het lichaam) zien. En vervolgens het deel dat geopereerd wordt. Zo begrijpt een lezer waar een ingreep plaatsvindt.
• Pas op met details. Die leiden af van de kernboodschap. Houd de afbeelding daarom zo simpel mogelijk.
• Let op diversiteit. Het is belangrijk dat alle mensen zich in een folder herkennen. Denk daarom na over verschillende geslachten en huidskleuren.

5: Vraag je lezers om feedback op je folder.

Je weet pas of je lezers je tekst begrijpelijk vinden als je feedback op je tekst krijgt. Betrek je lezers daarom bij het proces. Ook taalambassadeurs zoals Damla kunnen hierbij helpen. Zij kunnen inzicht geven in veelvoorkomende tekstproblemen en oplossingen. Damla wees tijdens het webinar bijvoorbeeld op de invloed van lettertypes op de leesbaarheid van een folder. En ze vertelde hoe bepaalde kleurcombinaties in patiëntfolders de interpretatie kunnen beïnvloeden. Alleen als je een folder test met lezers weet je zeker of jouw tekst en afbeeldingen begrijpelijk zijn!

6: Verbeter je folder met de feedback van je lezers.

Alle feedback die je van lezers hebt gekregen is handige input om je folder mee te verbeteren. Verzamel daarom de feedback en pas waar nodig de folder aan. Deze checklist helpt je bij het controleren van de afbeeldingen in de folder.

Meer weten?

We geven verschillende trainingen op dit gebied. Zo kun je bijvoorbeeld onze nieuwste training volgen: Beeld en tekst: de ideale mix in patiëntfolders. In deze training delen we uitgebreide kennis over heldere patiëntcommunicatie en over lezersonderzoek met laaggeletterden. Ook bieden we praktische tools aan waarmee je jouw communicatie met patiënten verbetert.

Wil je advies over een van je patiëntfolders? Dan stellen we graag een adviesrapport voor je op. Voor 75,00 euro krijg je een uitgebreide analyse van de formulering, structuur, afbeeldingen en vormgeving van jouw patiëntfolder. We geven je concrete handvatten waarmee je de tekst en het beeld van je folder nóg beter kunt maken.

Neem bij vragen gerust contact met ons op via info@hvds.nl of via 035 623 77 85.