Met woorden kun je veel bereiken, maar de kracht van een beeld is vaak niet te evenaren. Mensen kunnen beelden simpelweg makkelijker verwerken dan taal. Beelden zijn aantrekkelijk, blijven langer hangen en worden makkelijker gekoppeld aan emoties. Bovendien zegt een beeld meer dan duizend woorden. Met beelden kun je dingen vertellen die je in taal niet kunt uitdrukken. Dit alles maakt beelden een sterk middel om in te zetten bij framing.

Gekleurde bril

Framing met beelden is het weergeven van de werkelijkheid door een gekleurde bril. Het doel is om emoties en associaties op te roepen, door bepaalde stukjes van de werkelijkheid extra te benadrukken en andere weg te laten. Politici gebruiken frames om mensen te overtuigen en in een bepaalde richting te laten denken. Beelden zijn natuurlijk uitermate geschikt om de werkelijkheid op een bepaalde manier te weergeven. Je kunt heel bewust kiezen wat je wel en niet laat zien. Bovendien is er bij visuele framing minder inlevingsvermogen nodig dan bij framing met woorden. Mensen hoeven niet zelf een beeld te bedenken bij een metafoor of vergelijking, ze zien het gelijk voor zich.

Sloop van woningen

Een goed voorbeeld van visuele framing zag ik laatst voorbij komen in Pauw. In het kader van een referendum over de geplande sloop van woningen in Rotterdam, mochten voorstanders Marco Pastors en Ronald Buijt van Leefbaar Rotterdam aanschuiven. Er werd een filmpje getoond van Leefbaar Rotterdam waarin uitgelegd werd waarom Rotterdammers voor de sloop zouden moeten stemmen. In het filmpje wordt verteld dat bepaalde wijken in Rotterdam verpauperen en dat er daarom nieuwe en betere woningen moeten komen. In het filmpje zijn opvallende beelden van een goede buurt en een slechte buurt te zien.

Allereerst zien we het volgende beeld van een goede buurt, omschreven als ‘een gezellige volksbuurt’:

Zoals je ziet, zien de huizen en tuintjes er allemaal netjes uit. Opvallend is de Nederlandse vlag die uit het raam hangt.

Vervolgens zien we het volgende beeld van een slechte buurt:

De woningen zijn verpauperd en de ‘gezellige volksbuurt’ is een ‘achterstandswijk’ geworden. Ook wordt verteld dat de bewoners zich hier steeds onveiliger voelen. In de slechte, onveilige wijk verschijnt er plotseling een moskee op de achtergrond. Daarnaast zijn er verschillende satellietschotels te zien, die mensen vaak associëren met allochtone bewoners. Met deze beelden creëert Leefbaar Rotterdam op een niet al te subtiele wijze een frame waarin zij slechte, onveilige buurten associëren met de Islam en allochtone bewoners.

In de aanloop van de verkiezingen zullen er steeds meer subtiele en minder subtiele visuele frames van verschillende partijen langskomen. In de vluchtige maatschappij anno 2016 spelen beelden namelijk een hele belangrijke rol in framing. Beelden kosten weinig moeite om te verwerken en blijven langer hangen tussen de overdaad aan informatie die mensen dagelijks over zich heen krijgen.  

Lianne Jensema