Tijdens onze trainingen merken we dat steeds meer organisaties bewuster inclusief en genderneutraal willen schrijven. Medewerkers binnen deze organisaties ervaren dat soms als een behoorlijke omschakeling. Wil jouw organisatie ook dat jij bewuster en inclusiever gaat schrijven? Dat hoeft niet moeilijk te zijn! Om je op weg te helpen, geven we vijf tips om jouw tekst moeiteloos in neutrale vorm te schrijven.

Waarom genderneutraal en inclusief schrijven?

Organisaties hebben verschillende redenen om neutrale termen te gebruiken. Een organisatie wil bijvoorbeeld met de tijd meegaan. Of een organisatie wil een grotere doelgroep aanspreken. Dit zijn belangrijke redenen om neutrale termen te overwegen in je communicatie. Een lezer die zich niet aangesproken voelt, leest een tekst namelijk slecht, of zelfs helemaal niet. Schrijven heeft dan niet zoveel zin…

Vijf tips om je op weg te helpen bij inclusief schrijven

Tip 1: Spreek jouw lezer aan

Je kunt de woorden ‘hij’ en ‘zij’ in jouw tekst vaak makkelijk omzeilen. Dat kan bijvoorbeeld door  je lezer direct aan te spreken met jij/u*. Niet alleen maak je zo een tekst inclusiever, de tekst is ook veel persoonlijker. In het volgende voorbeeld is de tekst meteen een stuk leesbaarder:

Met hij/zij: “We verwachten van iedereen dat hij/zij zijn/haar eigen kopje afwast!”

Neutrale vorm met je/jij: “We verwachten dat je jouw eigen kopje afwast!”

En wil je deze zin ook nog positief formuleren? Dan kun je zeggen: “Was jij ook jouw eigen kopje af?”

*Twijfel je of je een lezer met ‘u’ of met ‘jij’ moet aanspreken? In dit blog lees je argumenten waarom je voor ‘u’ of juist voor ‘jij’ kunt kiezen.

Tip 2: Gebruik iemands eigennaam

De makkelijkste manier om hem/haar of hij/zij in een zin te omzeilen, is om iemands eigennaam te gebruiken. Het is dan wel handig dat zowel jij als je lezer deze persoon kennen.  

“Ik heb haar een mail gestuurd” wordt dan: “Ik heb Annet een mail gestuurd”.

Tip 3: Gebruik de meervoudsvorm

Nog een manier om een tekst gemakkelijk inclusiever te maken, is om het onderwerp in de zin in de meervoudsvorm te schrijven. Hieronder staat een voorbeeld:

Met hij/zij: “We verwachten van elke collega dat hij/zij zich voor 10 februari aanmeldt voor de cursusdag.”

Neutrale vorm door meervoud: “We verwachten van alle collega’s dat zij zich voor 10 februari aangemeld hebben voor de cursusdag.”

Tip 4: Bedenk alternatieve, algemene termen

Deze tip horen treinreizigers regelmatig in de praktijk. De Nederlandse Spoorwegen heeft namelijk een algemene, neutrale term bedacht om al hun klanten aan te spreken. De NS-intercom spreekt mensen niet meer aan met ‘Dames en heren’, maar met ‘Beste reizigers‘. Probleem opgelost! En hoe vaker je algemene termen verzint, hoe makkelijker het wordt.  

Vind je het ingewikkeld om zelf algemene termen te verzinnen? Hier hebben we een paar voorbeelden om je op weg te helpen:

• Beste vaders en moeders: Beste ouders/verzorgers
• Geachte heer/mevrouw: Beste bewoner (van dit adres)/beste inwoner, beste lezer
• Jongens en meisjes: kinderen, leerlingen, scholieren
• Juffen en meesters: leerkrachten
• Verplegers en verpleegsters: verpleegkundigen
• Timmermannen of -vrouwen: timmerlieden
• Secretaris/secretaresse: administratief medewerker

Tip 5: Gebruik lidwoorden

Bezittelijke voornaamwoorden vervang je makkelijk door lidwoorden. Twee vaktermen in één zin, dus hier een korte uitleg. Bezittelijke voornaamwoorden geven aan van wie iets is. Zijn huis, haar auto, hun voetbal… Een manier om het geslacht van de lezer in een zin te vermijden, is om in plaats van deze bezittelijke voornaamwoorden de neutrale lidwoorden (de, het, een) te gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld op de volgende manier:

Met zijn/haar: “Ik vraag de administratief medewerker om zijn rapport toe te sturen voor controle.”

Neutrale vorm met lidwoorden: “Ik vraag de administratief medewerker om het rapport toe te sturen voor controle.”

Wij denken graag met je mee

(Gender)neutraal schrijven blijft een discussiepunt; niet iedereen ziet er het nut van in. Maar als jouw organisatie ervoor kiest om lezers in een neutrale vorm aan te spreken, dan is het wel de bedoeling dat jij als medewerker daaraan meedoet. Met de bovenstaande tips heb je alvast een paar voorbeelden voor hoe je jouw teksten gemakkelijk in neutrale vorm kan schrijven.

Heb je toch nog vragen over dit onderwerp? Staat hierboven geen passende oplossing voor jouw situatie en weet je niet hoe jij jouw lezer neutraal kan aanspreken? Stuur dan een mail naar info@hvds.nl. Wij denken graag met je mee over een neutrale formulering!