Storm: man of vrouw?

Wat hebben Olivia, Samir en Tara gemeen? Het zijn allemaal namen van toekomstige stormen die in de toekomst Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland onveilig kunnen maken. Daarmee sluiten de weerdiensten in deze landen aan bij het toenemende gebruik om zware stormen in Europa een naam te geven. Alleen stormen waarvoor het KNMI code oranje of rood afgeeft, krijgen een naam.

Stormnamen kennen we van het Amerikaanse orkaanseizoen, met Katrina als bekendste voorbeeld. Katrina is overigens, in de terminologie van de Amerikaanse meteorologen, ‘retired’; met pensioen dus. Stormnamen die veel schade veroorzaken, worden om voor de hand liggende redenen niet meer gebruikt. De andere namen komen om de zes jaar terug, om en om vrouwen- en mannennamen en netjes in alfabetische volgorde. Die traditie volgen de Nederlandse namen. Onze vertegenwoordigers zijn er zelfs in geslaagd de oer-Hollandse naam Jan op de lijst te krijgen: een hommage aan Jan Pelleboer.

De naamgeving van orkanen is in handen van het Nationale Hurricane Center. Om precies te zijn: de namen worden gegeven aan tropische stormen (minimaal 39 mijl per uur) die kunnen uitgroeien tot orkanen (minimaal 74 mijl per uur). Maar de geschiedenis gaat veel verder terug. Een Britse meteoroloog, Clement Wragge, gaf al aan het einde van de 19de eeuw namen aan stormen: eerst Griekse en Romeinse goden en helden, daarna Polynesische schonen en tot slot politici aan wie Wragge een hekel had.

Het gebruik om vooral vrouwennamen aan stormen toe te kennen, stamt uit de Tweede Wereldoorlog. Daar waren het vooral meteorologen in dienst van de Amerikaanse marine en luchtmacht die stormen vernoemden naar hun vriendinnen en vrouwen aan het thuisfront. Dit gebruik werd in 1953 overgenomen door het National Hurricane Centre. Uit de jaren ’50 moet ook het volgende grapje stammen: QWhat do women and hurricanes have in common? A: When they come, they’re wet and wild, and when they leave, they take your house and car!

In de jaren zeventig kwamen de vrouwelijke stormnamen met de opkomst van het feminisme onder vuur te liggen. Eén van de velen die er aanstoot aan namen, was de feministe Roxcy Bolton. Zij stelde het beledigend voor vrouwen was om hen gelijk te stellen aan rampspoed. Volgens de New York Times stelde ze zelfs voor om het woord ‘hurricane’ te vervangen door ‘him-icane’. Hoe het ook zij, vanaf 1978 was er gendergelijkheid op het gebied van stormnamen.

Of toch niet helemaal? Een onderzoek uit 2014 (gepubliceerd in PNAS) geeft aan dat orkanen die naar vrouwen worden genoemd, geassocieerd worden met hogere sterftecijfers. Een mogelijke verklaring zou zijn dat mensen mannelijke orkanen als riskanter en krachtiger zien – en daardoor ook eerder maatregelen nemen.

De nieuwste ontwikkeling in deze discussie is de genderneutrale storm. Naar aanleiding van de orkaan Dorian, eerder dit jaar, ontstond de discussie: is het een jongen of een meisje? Ene ‘Justice’ schreef op Twitter: ‘wait is dorian a boy hurricane or a girl hurricane or do we have non-binary natural disasters now?’

Erik van der Spek

Erik schreef eerder al een blog over inclusief taalgebruik en Anne over onzijdige voornaamwoorden.

Tags :

Deel dit :